Ἀπαντώντας στὸν κύριο Προύστ…

Πιστεύω πὼς τὰ ἐρωτήματα γενικῶς εἶναι πολύπλοκα, γι᾽ αὐτὸ καὶ κατὰ κανόνα δὲν ἐμπιστεύομαι τὶς ἀπαντήσεις ποὺ ἁπλοποιοῦν.

Ἔτσι ὅταν ἡ κ. Μικέλλα Χαρτουλάρη μοῦ ζήτησε νὰ ἀπαντήσω στὸ γνωστὸ πλέον σὲ ὅλους μας ἐρωτηματολόγιο τοῦ Προύστ προσπάθησα νὰ τὸ ἀποφύγω.

Μιὰ ὅμως ἀπὸ τὶς φωνὲς ποὺ μοῦ τριβελλίζουν συνήθως τὸν νοῦ μοῦ σφύριξε τὸ ἀπολαυστικὸ τοῦ Πόρτσια: Χωρὶς αὐτὴν τὴν βλακώδη ματαιότητα ποὺ εἶναι τὸ νὰ ἐπιδεικνυόμαστε καὶ ποὺ ἀνήκει σὲ ὅλους καὶ σὲ ὅλα, δὲν θὰ βλέπαμε τίποτα καὶ δὲν θὰ ὑπῆρχε τίποτα.

Μετὰ ἀπ᾽ αὐτὸ δὲν ἤθελα ἄλλο, παραδώθηκα! Καὶ ἡ ἀλήθεια εἶναι πὼς τὸ χάρηκα περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη φορά.

Ἴσως γιατὶ πέρα ἀπὸ πολύπλοκα τὰ ἐρωτήματα  εἶναι πολλὲς φορὲς καὶ βασανιστικὰ ἢ ἀκόμα καὶ ἀποκαλυπτικά! Ἀρκεῖ νὰ θὲς νὰ μπεῖς στὴ βάσανό τους καὶ νὰ τὸ παλέψεις.

Ἐλπίζω οἱ ἐρωταπαντήσεις νὰ ἔχουν κάποιο ἐνδιαφέρον. Ἐπειδὴ ὅμως πολὺ ἀμφιβάλλω, γιὰ σιγουριὰ τὶς συνοδεύω μὲ τρία ἕργα τοῦ Διαμαντῆ Διαμαντόπουλου, ἑνὸς ἐκ τῶν ἀγαπημένων μου ζωγράφων, ὅπως ἀπαντῶ στὴν σχετικὴ ἐρώτηση.

Τὸν Δ. Διαμαντόπουλο, εἶχα τὴν εὐκαιρία, δύο χρόνια πρὶν πεθάνει, τὸ 1995, νὰ τὸν γνωρίσω καὶ νὰ μιλήσω μαζί του. Μὲ τὸν Πέρη λέγαμε νὰ κάνουμε ἕνα ἀφιέρωμα στὸ περιοδικό. Τοῦ εἴχαμε ζητήσει μάλιστα νὰ τυπώσουμε καὶ ἕνα λεύκωμα μὲ τὰ ἔργα του. Ἦρθε ὅμως ὁ θάνατός του καὶ διέκοψε κάθε συζήτηση. Ἀκόμα ἐλπίζω πὼς θὰ μπορέσω νὰ ἀσχοληθῶ περισσότερο μὲ τὸ ἔργο του, μὰ δὲν τὰ ἔχω καταφέρει. Τουλάχιστον ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἄποψη, τὴν εἰκαστική,  τὸ σημερινὸ post θὰ κουβαλᾶ κάτι ποὺ ἀξίζει τὸν κόπο καὶ μὲ τὸ παραπάνω.

Τὸ Ἐρωτηματολόγιο μὲ τὶς ἀπαντήσεις μου δημοσιεύτηκε στὴν ἐφ. ΤΑ ΝΕΑ τὸ Σάββατο 22 Αὐγούστου μὲ ἐπιμέλεια τῆς κ. Μικέλλας Χαρτουλάρη, τὴν ὁποῖα θερμὰ εὐχαριστῶ γιὰ τὴν φροντίδα καὶ τὸ ἐνδιαφέρον.

Η απόλυτη ευτυχία για σας είναι;
Πάντα σχετική κι αδιάφορη.
Τι σας κάνει να σηκώνεστε το πρωί;
Η προσδοκία.
Η τελευταία φορά που ξεσπάσατε σε γέλια;
Σήμερα Τρίτη πρωί διαβάζοντας τον Νεόκοπο.

Το βασικό γνώρισμα του χαρακτήρα σας, είναι;
Η προθυμία. Η επιμονή.
Το βασικό ελάττωμά σας;
Η επιμονή.
Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;
Στα δικά μου!
Η τελευταία φορά που κλάψατε;
Στον θάνατο του φίλου μου Π. Ι.
Με ποια ιστορική προσωπικότητα ταυτίζεστε περισσότερο;
Με τον Μανουήλ Κομνηνό.
Ποιοι είναι οι ήρωές σας σήμερα;
Ο γιος μου Κίμων και η κόρη μου Μαρίνα.
Οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Τόμας Μαν, Πιερ Μισόν, Αντόνιο Πόρτσια, κάποτε κι ο Γ. Σεφέρης.
Ποια αρετή προτιμάτε σε έναν άντρα;
Την καθαρότητα και την ευθύτητα.
…Και σε μια γυναίκα;
Την κατανόηση και την υπομονή.

Διαμαντῆς Διαμαντόπουλος, Τὰ καρπούζια

Ο αγαπημένος σας συνθέτης;
Το ρεπερτόριο περιλαμβάνει άλλες φορές Μότσαρτ, πάντα Ρink Floyd, σχεδόν πάντα Σεργκέι Ραχμάνινοφ και ανά πάσα στιγμή Χατζιδάκι και Σαββόπουλο. Τώρα τελευταία αγαπώ πολύ και τον Αλκίνοο.
Το τραγούδι που σφυρίζετε κάνοντας ντους;
Αν το κατόρθωνα, θα σφύριζα ό,τι κι ο πατέρας μου: Απ΄ την Κική και την Κοκό ποια να διαλέξω…
Το βιβλίο που σας σημάδεψε;
Χωρίς ενδοιασμό, Διονυσίου Αρεοπαγίτου Περί θείων ονομάτων.
Η ταινία που σας σημάδεψε;
«Νοσταλγία» του «ποιητή» Ταρκόφσκι.
Ο αγαπημένος σας ζωγράφος;
Διαμαντόπουλος, Παρθένης, Ματίς, Γκογκέν, Μπρακ.
Το αγαπημένο σας χρώμα;
Μαύρο του Πανσέληνου και χοντροκόκκινο.
Ποια θεωρείτε ως τη μεγαλύτερη επιτυχία σας;
Όταν επιτέλους θα συμφιλιωθώ με την αποτυχία μου.
Το αγαπημένο σας ποτό;
Νερό με λεμόνι.
Για ποιο πράγμα μετανιώνετε περισσότερο;
Για τις δικαιολογίες που εφευρίσκω.
Τι απεχθάνεστε περισσότερο απ΄ όλα;
Τη μικροψυχία.
Όταν δεν ασχολείστε με τις εκδόσεις, ποια είναι η αγαπημένη σας ασχολία;
Σκαλίζω, ποτίζω, γεύομαι.
Ο μεγαλύτερος φόβος σας;
Παραμένει ανομολόγητος.
Σε ποια περίπτωση επιλέγετε να πείτε ψέματα;
Μπροστά στο αβάσταχτο βάρος της αλήθειας.
Ποιο είναι το μότο σας;
«Εγώ, κύριοι, τη διασκεδάζω την αποτυχία μου στην ύπαρξη».
Πώς θα επιθυμούσατε να πεθάνετε;
Αθώος του αίματος.
Εάν συνέβαινε να συναντήσετε τον Θεό, τι θα θέλατε να σας πει;
«Αμήν σοι λέγω, σήμερον μετ΄ εμού έση εν τω παραδείσω».
Σε ποια πνευματική κατάσταση βρίσκεστε αυτόν τον καιρό;
Σε αυτήν της ακηδία, χρόνια τώρα, παραμένοντας αμετανόητα άνθρωπος του πάθους.

Ἐπιστροφή

Έπιστρέφουμε μετὰ ἀπὸ ἀπουσία μηνῶν.
Αὐτὴ τὴ φορὰ ὀργανωμένοι καὶ πολυτονικοί!

Στοὺς μῆνες ποὺ πέρασαν ἦταν λίγες οἱ φορὲς ποὺ θέλησα νὰ ἐκφραστῶ.
Ὄχι πὼς ἔγιναν λίγα, μὰ μέσα στὴν ἀναμπουμπούλα, καλύτερα νὰ σιωπᾶ κανείς.

Στὴν Ἴνδικτο, ἐτοιμάζουμε τὸ νέο βιβλίο τοῦ Γιάννη Κιουρτσάκη.
Τίτλος: Ἕνας χωρικὸς στὴ Νέα Ὑόρκη. Θα κυκλοφορήσει τὸν Οκτώβριο.
Ὁ ἐρχομός τοῦ Γιάννη Κιουρτσάκη μᾶς γέμισε χαρὰ καὶ ἱκανοποίηση.

Τὴν ἴδια χαρὰ μᾶς ἔδωσε καὶ ὁ ἐρχομός τοῦ Ἄρη Δαβαράκη.
Ἀρχικὰ γιὰ νὰ συμμετάσχει στὸ υπὸ ἔκδοση Λεύκωμα μὲ θέμα τὸ Ἅγιον Ὄρος.
Ἡ κατἀληξη ἦταν νὰ μᾶς ἐμπιστευθεῖ τὸ μυθιστόρημά του ὑπὸ τὸν προσωρινὸ τίτλο: Ὁ Βασίλης τὸν 21ο αἰῶνα.
Τὸ κείμενο δημοσιεύεται σὲ συνέχειες στὸ site τοῦ συγγραφέα: http://www.prosopa.com.
Ὅποιος θέλει μπορεῖ νὰ πάρει μιὰ γεὐση, ἀναμένοντας τὴν κυκλοφορία του, ἀρχὲς Νοεμβρίου.

Τὴν ἴδια περίπου περίοδο θὰ κυκλοφορήσει καὶ τὸ Λεύκωμα τοῦ Γιώργου Πίττα μὲ θέμα τὴν Άθηναϊκὴ Ταβέρνα.
Λεύκωμα πλημυρισμένο ἀπὸ τὸ μεράκι καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Γιώργου γιὰ ἕνα θέμα ἀρκετὰ πρωτότυπο.
Ὁ Γιῶργος πρωτόρθε στὴν Ἴνδικτο ἀναζητώντας βοήθεια στὴν διαχείριση του blog του: Σημάδια τοῦ Αἰγαίου.
Καταλήξαμε νὰ μιλᾶμε γιὰ Πανηγύρια καὶ νὰ μαστορεύουμε τὸ Λεύκωμά του.

Καιρὸ τώρα ἐτοιμάζουμε  ἕνα ἀκόμα Λεύκωμα. Κατὰ τὰ φαινόμενα το 2009 θὰ εἶναι ἡ χρονιὰ τῶν Λευκωμάτων στὴν Ἴνδικτο.
Θέμα του τὸ Ἅγιον Ὄρος.
Αύτὴ τὴ φορὰ ὅμως μὲ τὴν ματιὰ ἑνὸς μοναχοῦ. Ἑνὸς μοναχοῦ-φωτογρἀφου.
Τοῦ ἰδίου εἶναι καὶ οἱ δημοσιευόμενες ἐδῶ φωτογραφίες, μόνο ποὺ αὐτὲς κόπηκαν στὴν τελικὴ ἐπιλογή.
Μαζὶ μὲ τὶς φωτογραφίες καὶ ἕνα κείμενο-μαρτυρία τοῦ Ἄρη Δαβαράκη γιὰ τὸ Ὄρος.

Δίπλα σὲ ὅλα αὐτὰ καὶ ὁ ἔβδομος τὀμος τῆς Ἀνθρωποδείας τοῦ Δημήτρη Δημητριάδη, καθὼς καὶ ἡ ἐπανέκδοση, αὐτὴ τὴ φορὰ στὴν Ἴνδικτο τοῦ Πεθαίνω σὰν Χώρα. Ἀπὸ τὸν Δημήτρη Δημητριάδη καὶ ἡ μετάφραση τοῦ L’ expérience intérieure τοῦ Ζώρζ Μπατάιγ.

Ἀλλὰ ὥς ἐδῶ τὰ τῆς Ἰνδίκτου. Ἑν καιρῶ θὰ ἐπανἐλθω.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Για καιρό επικρατούσε σιωπή.

Τα ερεθίσματα για να την σπάσω πολλά. Διάλεξα όμως να βυθιστώ στην δουλειά. Αποτέλεσμα, για τους φίλους που με αναζητούσαν και ρωτούσαν, ο νέος Κατάλογος της Ινδίκτου που παρουσιάζει το εκδοτικό της πρόγραμμα έως τα τέλη του 2008.

Περιμένω σχόλια!

Παρακαλώ να μην παρεξηγηθεί ο τίτλος του post.

Είναι μια πλάγια αναφορά, που βολεύει βεβαίως και για τίτλος, στην Εξαιρετική ταινία του Αντρέι Ζβάγκιντσεφ Η Επιστροφή.

Την ταινία του Ζβάγκιντσεφ την είδα μόλις κυκλοφόρησε, το 2003. Ήταν κι αυτή μια επιβεβαίωση τού γιατί αρκετά χρόνια τώρα, πάω σινεμά, μόνο όταν ακούω να μιλούν για ρώσο σκηνοθέτη.

Μιά ρώσικη ταινία λοιπόν, από ένα ρώσο σκηνοθέτη στα χνάρια του συνονόματου Αντρέι Ταρκόφσκι.

Η Επιστροφή είναι ταινία που χρησιμοποιεί ελάχιστα μέσα, αλλά το καλλιτεχνικό και πνευματικό αποτέλεσμα είναι μέγιστο.

Τρεις ηθοποιοί, εξωτερικά τραβήγματα, κλασικό και παμπάλαιο θέμα -η σχέση Πατέρα, Υιού- τίποτα, μα τίποτα πρωτότυπο ή εντυπωσιακό.

Συγχρόνως όμως βαθειά γνώση του μέσου, των δυνατοτήτων του αλλά και των περιορισμών που αυτό υποβάλει, εξαιρετική φωτογραφία, σωστά κάδρα, μοναδική και λιτή σκηνοθεσία.

Τριάντα και πλέον χρόνια πίσω, από το 1972 έως το 1974, ό μαθητής του Κόντογλου, Ράλλης Κοψίδης -ποιητής μέγας, που ξεπερνούσε τότε τον δάσκαλο- εξέδιδε ένα περιοδικό υπό τον τίτλο «Κάνιστρο».

Το πιάνω στα χέρια μου νοσταλγώντας τα χρόνια της φτωχής, πλην τίμιας, μονοτυπίας.

Χειροποίητο, με συγκινητική ευαισθησία και μοναδικό συγγραφέα-δημιουργό, τον ίδιο τον Κοψίδη.

Σε ένα από τα τεύχη του Κάνιστρου δημοσιεύονται τα, κατά Κοψίδη, Επτά Θανάσιμα Αμαρτήματα της Ζωγραφικής. Τα καταγράφω όπως τα θυμάμαι :

Η τέλεια αφαίρεση, η πιστή αντιγραφή της φύσεως, το κακό σχέδιο, το κακό χρώμα, η έλλειψη προσωπικού ύφους, το κυνήγι της πρωτοτυπίας και τελευταία, κυρία μου, έρχεται η κορνίζα του έργου.

Τι μου ήρθε και τα θυμήθηκα όλα τούτα.

Να, από την επιστροφή μου, πήγα στην Επιστροφή του Ζβάγκιντσεφ, και από τον Ζβάγκιντσεφ και την λιτή ,καθαρή ματιά του, την χωρίς καμμιάν πρωτοτυπία, έφτασα στον Ράλλη Κοψίδη και τα Αμαρτήματά του.

Όλα δε τούτα, τούτην την στιγμή, δεν με οδηγούν πουθενά αλλού παρά στον Π.Ι.

Η δικιά του σιωπή, η δικιά του σκιά, πέφτει όσο περνά ο χρόνος όλο και πιο βαριά πάνω μου.